Hij heeft er zo’n spijt van. Hij heeft zich altijd voorgenomen om het anders te doen dan zijn moeder heeft gedaan. Maar zijn zus was vasthoudend en hij heeft toegegeven. Hij heeft zijn kinderen bij hun zieke oma weggehouden en nu zitten ze met allerlei vragen. Want oma is dood en ze snappen niet waarom.
Zijn eigen vader stierf na een kort ziekbed in het ziekenhuis. ‘Hij werd van huis opgehaald door een ambulance om weer beter te worden in het ziekenhuis, zei mijn moeder. Maar toen ik hem weer zag, lag hij opgebaard in een kist.’
Zijn zus deelt zijn ervaring, maar zij was blij dat ze haar vader niet meer heeft gezien in het ziekenhuis, vertelt hij. ‘Ik snap dat ook wel, het was ongetwijfeld geen prettig gezicht. Hij is nooit meer bij kennis geweest en lag aan de beademing. Maar ik had zo graag afscheid van mijn vader genomen.‘
Zijn moeder was een lieve vrouw die hem en zijn zus alles uit handen nam. Ze paste vaak op, ze genoot van haar kleinkinderen. ‘En mijn kinderen waren dol op haar. Ze was ook nog zo actief.’
Onmiddellijk na de ziekenhuisopname besloot zijn zus haar kinderen weg te houden bij het ziekenhuisbed, waar hun oma, na een ernstig ongeluk, ruim een week lag. ‘Ze zag er natuurlijk niet goed uit, het was naar om te zien. Maar ik wilde mijn kinderen wel meenemen naar hun oma. Toch heb ik me laten overhalen door mijn zus, en ook door mijn vrouw. We hebben ze er wel op voorbereid dat oma waarschijnlijk dood zou gaan, maar weten zij veel wat dat betekent. En nu missen ze oma en ze snappen er helemaal niets van. Ik had ze gewoon moeten meenemen naar het ziekenhuis en ze afscheid moeten laten nemen. Ik voel me schuldig dat ik ze dit heb ontnomen.’
Kun je ze alsnog afscheid laten nemen, vraag ik. Hoe zou het voor je zijn om erover in gesprek te gaan, te vertellen wat jou vroeger is overkomen en te vragen of zij dat ook zo voelen. En of ze nog vragen hebben aan oma, of ze die willen opschrijven of er een tekening van willen maken. Of ze foto’s willen uitzoeken en over oma willen vertellen. En misschien hebben ze zelf ideeën hoe zij nog gedag tegen oma willen zeggen. Zijn gezicht klaart op. Hij wil dat heel graag doen, er met de kinderen over praten en samen een vorm zoeken voor het afscheid van hun oma.
En jij?, vraag ik. ‘Hoe zou het voor jou zijn om alsnog afscheid te nemen van je vader?’
